Saraswati Puja Vidhi and Mantra

Vasant Panchami is also known as Shri Panchami and it is the most significant day to worship and seek the blessings of Maa Saraswati-- Goddess of knowledge, arts and music is worshipped. People wear yellow clothes on Basant Panchami as it considered favourite by the Goddess. The festival is considered as an auspicious occasion for students. 

THINGS TO DO BEFORE PUJA:

  • Clean your house and puja area
  • Place idol or her photo frame on puja sthal
  • Put yellow cloth and thread around Goddess Saraswati
  • Light diyas and incense sticks
  • Offer yellow flowers, rice and bhog
  • Recite mantras and Saraswati Aarti

Once the idol is placed, you can keep your musical instrument, books to be blessed by the goddess in front of the idol.

INGREDIENTS:

Mango leaves, incense sticks, akshat, astagandha, scented orange powder, lamps, ghee, chnadan, haldi, jaggery, ganges water and fruits.

During Puja, Saraswati mantra and slokas are recited after which prasad is distributed among family and friends.

DHYAN MANTRA

Puja should begin with the meditation of Mother Saraswati. Dhyana should be done in front of Book-Copy symbolically representing Goddess Saraswati. Following Mantra should be chanted while meditating on Bhagawati Saraswati-

Ya Kundendu-Tushara-Hara-Dhavala, Ya Shubhra-Vastravrita,
Ya Vina-Vara-Danda-Mandita-Kara, Ya Shveta-Padmasana॥
Ya Brahmachyuta-Shankara-Prabhritirdevaih Sada Vandita,
Sa Mam Patu Saraswati Bhagawati Nihshesha-Jadyapaha॥


या कुन्देन्दुतुषारहारधवला या शुभ्रवस्त्रावृता
या वीणावरदण्डमण्डितकरा या श्वेतपद्मासना।
या ब्रह्माच्युत शंकरप्रभृतिभिर्देवैः सदा वन्दिता
सा मां पातु सरस्वती भगवती निःशेषजाड्यापहा॥


मन्त्र अर्थ – जो कुन्द-पुष्प और हिम-माला के समान उज्जवल-वर्णा हैं, जो उज्जवल वस्त्र-धारिणी हैं, जो सुन्दर वीणा-दण्ड से सुशोभित कर-कमलोंवाली हैं और जो सदा ब्रह्मा-विष्णु-महेश आदि देवताओं द्वारा वन्दिता हैं, वे जड़ता को निर्मूल करनेवाली भगवती सरस्वती मेरी रक्षा करें।

After Dhyanam of Bhagwati Saraswati, invoke Her in front of Bahi-Khate with following Mantra. While calling Bhagwati Saraswati your hands should be in Avahan Mudra in front of Bahi-Khate (Avahan Mudra is formed by joining both palms and folding both thumbs inwards)-

Agachchha Deva-Deveshi! Tejomayi Saraswati!
Kriyamanam Maya Pujam, Grihana Sura-Vandite!

॥Shri Saraswati-Devim Avahayami॥

मन्त्र अर्थ – हे देवताओं की ईश्वरी! तेज-मयी हे देवि, सरस्वति! हे देव-वन्दिते! आइए, मेरे द्वारा की जानेवाली पूजा को स्वीकार करें।

॥मै भगवती सरस्वती का आवाहन करता हूँ॥

Once Bhagwati Saraswati has come after invoking, take five flowers in Anjali (by joining palm of both hands) and leave them in front or near Bahi-Khate to offer the seat to Bhagwati Saraswati while chanting following Mantra-

Nana-Ratna-Samayuktam, Karta-Swara-Vibhushitam।
Asanam Deva-Deveshi! Prityartham Prati-Grihyatam॥

॥Shri Saraswati-Devyai Asnarthe Pancha-Pushpani Samarpayami॥


मन्त्र अर्थ – हे देवताओं की ईश्वरी! विविध प्रकार के रत्नों से युक्त स्वर्ण-सज्जित आसन को प्रसन्नता हेतु ग्रहण करें।

॥भगवती सरस्वती के आसन के लिए मैं पाँच पुष्प अर्पित करता हूँ॥

After this perform Bhagwati Saraswati Puja with Chandan, Akshata, Pushpa, Dhoop, Deep and Naivedhya while chanting following Mantras-

Om Shri Saraswati-Devyai Namah Padayoh Padyam Samarpayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Shirasi Arghyam Samarpayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Gandhakshatam Samarpayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Pushpam Samarpayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Dhupam Ghrapayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Dipam Darshayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Naivedyam Samarpayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Achamaniyam Samarpayami
Om Shri Saraswati-Devyai Namah Tambulam Samarpayami


After doing Pujan as described above, take Gandha, Akshata and Pushpa in left hand and leave them over or near Bahi-Khate with right hand while chanting following Mantra-

Om Shri Saraswatyai Namah 
Anena Pujanena Shri Saraswati Devi Priyatam
Namo Namah

मन्त्र अर्थ – श्रीसरस्वती को नमस्कार। इस पूजन से श्रीसरस्वती देवी प्रसन्न हों, उन्हें बारम्बार नमस्कार।

PRANAAM AND PUSHPANJALI

Om Saraswati Mahabhagey, Vidye Kamala Lochaney |
Viswarupey Vishalakshmi, Vidyam Dehi Namohastutey ||

Jaya Jaya Devi, Charachara Sharey, Kuchayuga Shobhita, Mukta Haarey |
Vina Ranjita, Pustaka Hastey, Bhagavati Bharati Devi Namohastutey ||

Om Bhadra Kaalloi Namah
Nityang Saraswatyai Namo Namah|
Veda Vedanga Vedanta
Vidya-Sthanevyah E-Bacha-Sa-Ha|
Esha-Sha Chandana Pushpa Bilwa Patranjali|
Om Oying Shree Saraswatyai Namah||


संरस्वती मां की वंदना:

शुक्लां ब्रह्मविचार सार परमामाद्यां जगद्व्यापिनीं
वीणा-पुस्तक-धारिणीमभयदां जाड्यान्धकारापहाम्‌।
हस्ते स्फटिकमालिकां विदधतीं पद्मासने संस्थिताम्‌
वन्दे तां परमेश्वरीं भगवतीं बुद्धिप्रदां शारदाम्‌॥२॥

इसके बाद आंखें बंद कर हाथ जोड़ें और मां से प्रार्थना करें कि वो आपको बुद्धि और विवेक दें ताकि आप जीवन में सफल हों, सही निर्णय कर सकें और गलत और सही में अंतर कर सकें।

मां सरस्वती के 12 नाम

प्रथम भारती नाम, द्वितीय च सरस्वती, तृतीय शारदा देवी, चतुर्थ हंसवाहिनी, पंचमम् जगतीख्याता, षष्ठम् वागीश्वरी तथा सप्तमम् कुमुदीप्रोक्ता, अष्ठमम् ब्रह्मचारिणी, नवम् बुद्धिमाता च दशमम् वरदायिनी, एकादशम् चंद्रकांतिदाशां भुवनेशवरी, द्वादशेतानि नामानि त्रिसंध्य य: पठेनर: जिह्वाग्रे वसते नित्यमं ब्रह्मरूपा सरस्वती सरस्वती महाभागे विद्येकमललोचने विद्यारूपा विशालाक्षि विद्या देहि नमोस्तुते।।

सरस्वती नमस्तुभ्यं, वरदे कामरूपिणी, विद्यारम्भं करिष्यामि, सिद्धिर्भवतु मे सदा।
सरस्वती जी की पूजा के लिए अष्टाक्षर मूल मंत्र “श्रीं ह्रीं सरस्वत्यै स्वाहा” परम श्रेष्ठतम माना गया है।

Comments